Astım, solunum yollarında meydana gelen bir rahatsızlıktır ve tedavisi için birçok farklı ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, basit aksiyonlu bronkodilatörler, kontrollü aksiyonlu bronkodilatörler, inhalerler, mast hücre stabilizatörleri ve biyolojik ilaçlar gibi çeşitli kategorilerde sınıflandırılabilirler.
Basit aksiyonlu bronkodilatörler, hızlı bir şekilde çalışan ilaçlardır. Bu bronkodilatörler, bronşları genişletme ve solunum yollarının gevşemesi yoluyla astım semptomlarını azaltır. Bu kategorideki örnek ilaçlar arasında albuterol ve levalbuterol yer almaktadır.
Kontrollü aksiyonlu bronkodilatörler ise daha uzun etkili ilaçlardır. Bu ilaçlar, hava yollarının açılmasına yardımcı olur ve astım semptomlarını önlemeye yardımcı olurlar. Salmeterol ve formoterol gibi ilaçlar bu kategoriye örnek olarak verilebilir.
Inhaled kortikosteroidler, solunum yolu enfeksiyonlarını önleyen kısa etkili inhalerlerdir. Bu ilaçlar, solunum yollarındaki inflamasyonu azaltarak astım semptomlarını önlemeye yardımcı olurlar.
Combinasyon ilaçlar, kontrollü aksiyonlu bronkodilatörler ve inhaled kortikosteroidleri bir arada kullanmayı içerir. Bu ilaçlar, hava yollarındaki inflamasyonu azaltır ve astım semptomlarını önler.
Oral kortikosteroidler ise aşırı asthma atakları için kullanılan yüksek dozda kortikosteroidlerdir. Bu ilaçlar ciddi yan etkilere neden olabileceğinden, sadece kısa bir süre için kullanılmalıdır.
Mast hücre stabilizatörleri ise astım semptomlarını tedavi etmek için mast hücrelerinin inhibe edilmesini sağlar. Bu ilaçlar, inflamasyonu kontrol altına alarak astım semptomlarını azaltır.
Biolojik ilaçlar ise astımın temel nedeni olan inflamasyonun azaltılmasına yardımcı olurlar. Bu ilaçlar, hava yollarındaki inflamasyonu kontrol ederek astım semptomlarını hafifletebilirler.
Basit Aksiyonlu Bronkodilatörler
Basit Aksiyonlu Bronkodilatörler astım hastalığının hafif semptomlarının giderilmesinde kullanılan ilaçlardır. İçerdikleri ilaçlar sayesinde akciğerlerdeki hava yollarını rahatlatarak nefes alma sürecini kolaylaştırır. Kısa etkili bronkodilatörlerin etkisi genellikle 4-6 saat arasındadır ve bir acil durumda hızlı bir şekilde semptomları gidermek için kullanılır.
| Örnek İlaçlar | Etki Süresi |
|---|---|
| Salbutamol (Ventolin) | 4-6 saat |
| Terbutalin (Bricanyl) | 4-6 saat |
| İpratropium (Atrovent) | 4-6 saat |
Bu ilaçlar, akut astım semptomlarının hafifletilmesi için kullanılır. Ancak, kontrolsüz bir şekilde kullanıldığında yan etkiler gösterme riski yüksektir. Bu nedenle, bu ilaçların kullanım talimatlarını dikkatli bir şekilde takip etmek önemlidir.
Kontrollü Aksiyonlu Bronkodilatörler
Kontrollü aksiyonlu bronkodilatörler, astım hastalarının uzun dönemli tedavi sürecinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar bronşlarınızı açarak nefes almanızı kolaylaştırmada yardımcı olur. Uzun etkili bronkodilatörler, kısa etkili bronkodilatörlerin aksine astım krizlerinde değil, astımın etkilerini önlemeye yöneliktir. Bu nedenle düzenli olarak kullanılması gereklidir. Salmeterol ve formoterol adı verilen uzun etkili bronkodilatörler örnek olarak verilebilir. Ayrıca kombinasyon ilaçlarında uzun etkili bronkodilatörlerle birlikte inhaled kortikosteroidler de bulunabilir.
Kontrollü aksiyonlu bronkodilatörlerin kullanımı, doktorunuz tarafından reçete edilmeli ve düzenli olarak kullanılmalıdır. Astım semptomlarını kontrol altında tutmak için bu ilaçların düzenli kullanımı oldukça önemlidir.
Bu ilaçların yan etkileri nadir görülse de, bazı durumlarda titreme, kalp çarpıntısı ve baş dönmesi gibi semptomlar gösterebilirler. Bu semptomlar düzenli kullanımdan kaynaklanıyorsa mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
Inhaled Kortikosteroidler
Inhaled Kortikosteroidler, astım rahatsızlığının kontrol altında tutulması için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu ilaçlar özellikle solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde kısa etkili inhalerler şeklinde kullanılır. İleri yaş hastalarda da çokça tercih edilen bir tedavi yöntemi olan inhalerler, etrafımızda sıklıkla gördüğümüz metal bir tüp ve boğaza yerleştirilen bir ağızlık ile kullanılır. Inhalerlerin doğru kullanımı oldukça önemlidir. İlaçların solunum yollarına doğru yönlendirilmesi gerektiği için inhalerler iki şekilde kullanılabilir: ağız yoluyla ve burun yoluyla. Inhaler kullanımında doğru dozaj ve aralık korunmalıdır. Bu nedenle hasta, inhaler kullanımı konusunda mutlaka doktorundan bilgi almalıdır.
Combinasyon İlaçlar
Combinasyon ilaçları, astım hastalığının tedavisinde kullanılan en etkili ilaçlardan biridir. Bu ilaçlar, uzun etkili bronkodilatörler ve inhaled kortikosteroidlerin bir arada kullanımını içerir. Kontrollü aksiyonlu bronkodilatörler, astım semptomlarını rahatlatabilirken, inhaled kortikosteroidler ise astım ataklarını önleyebilir. Bu kombinasyon ilaçları, astım semptomlarının kontrol altına alınmasında oldukça etkilidir. Ancak, yan etkileri konusunda dikkatli olunmalıdır. Kombinasyon ilaçları kullanırken oluşabilecek yan etkiler arasında boğazda tahriş, öksürük, baş ağrısı, kas ağrısı ve yüzde ödem yer alabilir. Doktorunuzla konuşarak sizin için en uygun tedaviyi belirleyebilirsiniz.
Oral Kortikosteroidler
Astım hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında aşırı asthma ataklarını kontrol altına almak için yüksek dozda kortikosteroidler yer alır. Bu tür ilaçlar özellikle şiddetli astım ataklarında kullanılır. Oral kortikosteroidlerin kullanımı, astım semptomlarını hızlı bir şekilde hafifletirken, uzun süreli kullanımı bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında kemik yoğunluğunda kayıp, depresyon, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve cilt incelmesi yer alır. Bu nedenle, doktorlar bu ilaçlardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışır ve sadece gerektiği durumlarda kullanılmasını önerir.
Mast Hücre Stabilizatörleri
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlardan biri de mast hücre stabilizatörleri olarak adlandırılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, mast hücrelerinin serbest bıraktığı histamin ve diğer kimyasalların sebep olduğu inflamasyonu azaltmak için kullanılır. Mast hücre stabilizatörleri genellikle inhale edilen bir sprey şeklinde kullanılır. Bununla birlikte, oral veya intravenöz yolla da uygulanabilen birçok farklı türü mevcuttur. Bu ilaçlar günümüzde astım tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır çünkü astım semptomlarını tedavi ederken aynı zamanda astım ataklarının önlenmesine de yardımcı olur.
Biolojik İlaçlar
Biolojik ilaçlar, astımın gelişiminde önemli bir rol oynayan inflamasyonu azaltmak için kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, vücudun bağışıklık sistemine müdahale ederek inflamasyonu kontrol altına almaktadır. Biolojik ilaçlar, genellikle daha şiddetli astım vakalarında kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, özellikle steroid kullanımından kaynaklanan yan etkiler gibi sıkıntılara neden olmadığı için tercih edilmektedir. Biolojik ilaçların kullanımının, özellikle astım kontrol altında tutulamayan vakalarda oldukça etkili olduğu görülmektedir. Ancak bu ilaçlar, diğer tedavilerin etkisiz olduğu durumlarda tercih edilmelidir.
